Ev Tipi Cihazları Neden Endüstriyel Amaçla Kullanmamak Gerekir?
Endüstriyel gaz dedektörlerinin maliyeti genelde ev tipi detektörlerden çok daha yüksektir. Bu durum ev tipi gaz dedektörlerini, özellikle büyük metrekareli alanlar için daha cazip kılmaktadır. Ancak performans, kaçak tespiti, yasal standartlar ve özellik seçenekleri açısından ev tipi modelleri endüstriyel amaçla kullanmak yetersiz, tehlikeli ve hatta yasadışı olabilir.
Dış Muhafaza
Ev tipi gaz dedektörleri belirli sıcaklık şartlarında ve aktiviteler dahilinde çalışmak için tasarlanmıştır. Dolayısıyla genelde darbeye dayanıksız plastik malzemeden imal edilir, ayrıca su geçirmezlik özelliği ve IP koruma sınıfı bulunmaz, bir kez monte edildikten sonra bir şey yapmak gerekmez. Böyle bir kullanım için tasarlanan cihazın plastik dış muhafazası bile endüstriyel ortamda bir yıl dayanamaz.
Endüstriyel tip dedektörlerin sıcağa, soğuğa, suya, toza, darbelere ve muhtemelen insanlar tarafından verilecek zarara karşı dayanıklı olması beklenir. Endüstriyel tip gaz dedektörlerinin dış muhafazası genellikle sağlam, su geçirmez, IP koruma sınıfı bulunan malzemeden üretilir, kilitlenebilir yapıdadır ve sert koşullar altında dahi yıllarca kullanılabilir.
Sensörler
Ev tipi gaz dedektörleri üretim tesisinde test edilir ve monte edildikten sonra ek bir kalibrasyon gerektirmez. Endüstriyel gaz dedektörleri ise üretim tesisinde test edilmenin yanı sıra sürekli bakım, test ve kalibrasyona tabi tutulmalı, gaz seviyesini düzgün ve doğru şekilde ölçtüğü kontrol edilmelidir.
Ev tipi sensörler temel bir prensiple çalışır ve ek bir özellik gerektirmez. Benzer şekilde takip ettiği protokoller de temel düzeydedir, basit bir Açık/Kapalı sisteminde çalışan sensörler okumaları belirli aralıklarda alır.
Konulacakları yerlerin koşulları ve toplamaları gereken verinin türü dolayısıyla endüstriyel sensörlerin daha gelişmiş bir teknolojiye sahip olması gerekir. Endüstriyel sensörler havayı sürekli kontrol eder ve yerleştirildikleri ortam nemli, soğuk, ıslak ve değişken sıcaklıklarda olabilir. Elektrokimyasal, yarı iletken, kızılötesi, katalitik gibi farklı ölçüm aralığına, kullanım süresine, çözünürlüğe sahip pek çok farklı türde sensör teknolojisi vardır ve kullanılacak uygulamaya bağlı olarak belirli gaz tipleri için daha uygun olan tipte sensör seçilebilir.
İşlevsellik ve Ayarlar
Ev tipi gaz dedektörlerinin bakıma ihtiyacı olmaz ve bir kez monte edildikten sonra ayarlarda değişiklik yapmak gerekmez. Alarmları süre ayarlıdır ve gaz sızıntısı durumunda, zaman ağırlıklı ortalama alındığı için alarm süresi 60 dakikaya kadar uzayabilir. Yani okunan gaz 1 saat boyunca, 8 saatlik izin verilen maruziyet ortalamasının üzerinde çıkarsa alarm çalacaktır. Algılanan gaz sızıntısı çok yüksek değerlerdeyse alarm daha erken çalacaktır.
Endüstriyel gaz dedektörleri ise, belirli bir gaz seviyesinin altına inildiğinde veya üzerine çıkıldığında derhal alarm verecektir; bu seviyelere genellikle alt ve üst alarm seviyesi denir. Bazı dedektörlerde orta alarm seviyesi bile bulunur. Bu dedektörler aynı zamanda havalandırma sistemini başlatma/durdurma, uzaktan kumandalı probları çalıştırma ve birbirlerine bağlama, Bina Otomasyon Sistemi veya bir kontrol paneliyle iletişim kurma, acil durumda çağrı yapma, veri depolama gibi özelliklere de sahip olabilir.
Sertifikalar ve Düzenleyici Kurumlar
Ev ve endüstri tipi gaz dedektörlerin performans ve güvenlik sertifikaları ATEX, UL, ANSI, CSA, EMC gibi uluslararası standartlar veya ulusal/yerel yönetmelikler tarafından düzenlenir; her bir cihaz farklı sertifika standartlarına uymalıdır. Buna ek olarak, endüstriyel cihazlar için yapılan standartlar, tehlikeli alan ve tehlikeli olmayan alan uygulamaları gibi, kullanıma bağlı olarak daha da standart hale getirilmiştir. Kullanım alanı için doğru standartlardaki cihazı seçmemek insan sağlığını ve güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye sokabilir ve oldukça pahalı yasal sonuçlar doğurabilir.
Ayrıca OSHA ve NIOSH gibi, iş yerleri için izin verilen zararlı gaz maruziyet limitlerini belirleyen ve bunlara dair yönetmelik ve standartlar oluşturan yetkili kurumlar mevcuttur. Bu limitler, yönetmelikler ve standartlar ev ortamı için belirlenenlerden farklıdır.
Sonuç olarak, ev ve endüstriyel tip gaz dedektörleri yaptıkları iş, fiziksel kapasiteleri, gerekli sertifikalar, yerel ve uluslararası yönetmelik ve standartlara uyum zorunluluğu bakımından oldukça farklıdır. Cihazlar, amaçları dışında bir uygulamada kullanılmamalıdır. Farklı tipteki gaz dedektörlerinin özelliklerini ve avantajlarını öğrenmek, nerede ve neden kullanılması gerektiğini anlamak, ayrıca insan sağlığının ve güvenliğinin uygun şekilde ve gerekli özenle korunmasını sağlamak adına ilgili kural ve yönetmelikleri bilmek son derece önemlidir.
