Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanın güvenliği de tesislerin ve endüstriyel alanların genel güvenliği için kritiktir. ASSA ABLOY ATEX çözümleri.
Pek çok endüstride, iş yerlerinde potansiyel olarak patlayıcı ortamlar oluşabilir. Patlayıcı atmosferlerde çalışmak, ciddi riskler barındırır. Bu ortamlarda yanıcı gazlar, buharlar veya tozlar bulunabilir ve herhangi bir ateşleme kaynağı patlama riskini artırır.
Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanın güvenliği de tesislerin ve endüstriyel alanların genel güvenliği için kritiktir. Patlayıcı bir ortamda patlayıcı olmayan ekipmanların kullanılması, potansiyel bir felaketin önlenmesine yardımcı olur.
Patlayıcı atmosferlerde meydana gelebilecek kazalar sadece çalışanları değil; aynı zamanda çevreyi ve tesislerin mülkiyetini de tehdit edebilir. Patlamaların önlenmesi, çevre kirliliğinin ve mal kaybının önlenmesine yardımcı olur.
Birçok ülkede, patlayıcı ortamlar barındıran işletmeler belirli güvenlik standartlarına uymak zorundadır. ATEX ve EX standartları, bu yasal düzenlemelere uyum sağlamak için bir çerçeve sunar.
ATEX Etimolojisi
Geçmişte; Kimya, Petrol, Gaz ve benzeri endüstrilerdeki patlayıcı atmosferlerle ilgili kazaların artması, güvenlik standartlarının iyileştirilmesi gerekliliğini doğurdu. Bu kazalar hem can kayıplarına hem de maddi hasarlara neden olmuştur. 1990’ların başında, Avrupa Konseyi, patlama olasılığının mümkün olduğunca düşürülmesine dair önlemler alınmasına karar verdi. Bunu takiben, iş yerlerinde güvenli bir şekilde çalıştırılmak üzere tedarik edilen ekipmanlar için bazı hükümler belirlendi. Bu direktifler daha sonra AB mevzuatına aktarıldı ve sonuç olarak ATEX ve EX yönergeleri ortaya çıktı.
Yalnızca ATEX ve EX sertifikalı ürünler potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda kullanılabilir niteliktedir.. Bu ürünler sertifikalandırılmadan önce özel test ve incelemelerden geçer;
- ExVeritas
- INERIS
- CSA Grup
- Physikalisch-Technische Bundesanstalt
- Intertek vb.
Ekipmanın onaylanmasının ardından, Ex veya ATEX sertifikası alır. Ardından, üretime geçilmesi için yetkili kurumlar tarafından belirli kısıtlamalar veya şartlar belirlenecektir. Her bir ekipman parçasının gerekli standartlara uygun olmasını sağlamak; hiçbir sapma olmadan, her seferinde aynı şekilde üretilmesini gerektirir.
Alan / Bölge Sınıflandırması
Tehlikeli alanlar bölgelere ayrılır, bu bölgeler alanda patlayıcı bir atmosferin ne zaman mevcut olabileceğinin tahmin edilmesiyle ilgilidir.
- Bölge 0 – Patlayıcı atmosfer sürekli olarak veya uzun süreler boyunca mevcuttur.
Örn. Tankın üzerindeki boşluk
- Bölge 1 – Normal çalışma sırasında ara sıra patlayıcı atmosfer oluşması muhtemeldir.
Örn. Tank havalandırması
- Bölge 2 – Patlayıcı atmosferin normal çalışma sırasında oluşması muhtemel değildir, ancak oluşması halinde sadece kısa bir süre devam eder.
Örn. Tankın daha geniş alanı
- Grup I – Yer altında kullanım için ekipman
- Grup II – Ekipman, diğer yanıcı gazların mevcut olabileceği esas olarak yer üstünde kullanılır.
- Grup III – Ekipman, yanıcı tozların mevcut olabileceği yerlerde kullanılır.
Ekipman Tasarımı
Ekipman aşağıdaki özenle seçilmiş kriterlere göre tasarlanmalıdır:
- Tehlikeli Maddeler Patlayıcı Atmosfer Yönetmeliği: İkame – Kontrol – Hafifletme
- Parlama noktası: Harici ateşleme kaynağı tarafından tutuşturulabilecek şekilde yeterli miktarda yayılan dumanlar
- Tutuşma Sıcaklığı: Dumanlar harici ateşleme kaynağı olmadan kendiliğinden tutuşur.
- Sıcaklık Değerleri
Koruma Türleri
Ekipmanın patlamaya neden olmasını engellemenin çeşitli yolları bulunmaktadır; “koruma yöntemleri” denilen bu yollar:
- Alev Geçirmezlik (d): i. Ekipmanın, içine girebilecek yanıcı bir gaz veya buharın dahili patlamasına, hasar görmeden ve dahili alevi harici patlayıcı atmosfere iletmeden, muhafazadaki herhangi bir bağlantı veya yapısal açıklıktan dayanacak bir muhafaza içinde bulunduğu bir koruma yöntemi. ii. Bölge 1 ve 2’ye girebilir. iii. Alev geçirmez bir boşluğun amacı, patlayan sıcak gazları dış atmosfere ulaşmadan önce soğutmaktır.
- Artırılmış Güvenlik (e): i. Cihazın ömrü boyunca aşırı sıcaklıklara ve ark ve kıvılcım oluşması olasılığına karşı daha fazla güvenlik sağlamak için bir elektrikli cihaza ek önlemlerin uygulandığı bir koruma yöntemi. Yalnızca, hiçbir parçası kıvılcım, ark üretmeyen veya yapımında kullanılan güvenliğin bağlı olduğu malzemelerin sınır sıcaklığını aşmayan bir elektrikli cihaz için geçerlidir. ii. Bölge 1 ve 2’ye girebilir.
- Kendinden Güvenlik (i): i. Patlayıcı bir atmosfere maruz kalan aparat içindeki ve ara bağlantı kablolarındaki elektrik enerjisinin kıvılcım veya ısınma etkileriyle tutuşmaya neden olabilecek seviyenin altında sınırlandırılmasına dayanan bir koruma tekniği. ii. Oluşan kıvılcımlar atmosferi tutuşturmayacak kadar küçüktür. iii. Bölge 0, 1 ve 2’ye girebilir.
- Kapsülleme (m): i. Kıvılcım veya ısınma yoluyla patlayıcı bir atmosferi ateşleyebilecek parçaların, patlayıcı atmosferin ateşlenemeyeceği şekilde bir bileşik içine alındığı bir koruma türü. ii. Ekipman tasarlandıktan sonra, test ve onay için ilgili tüm belgelerle birlikte gönderilir.
- Basınçlandırılmış Cihazlar (p): Cihazın bulunduğu ortama, dışarıdaki ortamdan girişin olmamasını sağlamak, cihazı örten kısmın içinde, dışarıya göre daha basınçlı koruyucu bir gaz kullanılarak, dıştan içeriye olacak atmosferik sızmalar önlemek.
- Yağa Daldırma (o): Elektrikli cihazın tümü veya bir kısmı, koruyucu bir sıvının (yağ gibi) içine batırılır. Bu yolla, yağın dışında ya da kabın tamamen dışında kalan bir ortam, yaşın içindeki cihaz tarafından oluşturulacak kıvılcımdan etkilenmez.
- Toz Doldurma (q): Elektrikli cihazı içinde tutan muhafaza, küçük parçacıklardan oluşan malzemeyle tamamen doldurulur, cihazın çalışması sırasında oluşacak kıvılcımlar, dışarıdaki atmosferi ateşleyemez
- Kıvılcım Çıkmazlık (n): Potansiyel patlayıcı atmosferi ateşleyebilecek yeterlğe sahip olmayan elektriksel cihazlar (normal ve tanımlanmış normal olmayan koşullar altında).
Dünya Standartları
Bu bölümde, dünya genelinde kullanılan farklı standartları ve bunların Tehlikeli Alanlarda kullanılmak üzere belirtilen ürünler için ne anlama geldiğini özetleyeceğiz. Aşağıda, bu bölgelerde genel olarak kullanılan standartları gösteren bir dünya haritası yer almaktadır.
| Avrupa | IEC | Amerika | |
| Alev Sızdırmaz Muhafaza: | Zone 1 , 2 “Eexd” IEC 60079-1 | Zone 1 , 2 “Eexd” IEC 60079-1 | Class 1 Division 1&2 – UL 1203 |
| Kendinden güvenlik: | Zone 0 , 1 , 2 “Eex i” IEC 60079-11 | Zone 1 , 2 “Eex i” IEC 60079-11 | Class 1 Division 1&2 – UL 913 |
| Kapsülasyon / Kapsülleme: | Zone 1 , 2 “Eex m” IEC 60079-18 | Zone 1 , 2 “Eex m” IEC 60079-18 | – – – |
| Basınçlandırılmış Cihazlar: | Zone 1 , 2 “Eex p” IEC 60079-2 | Zone 1 , 2 “Eex p” IEC 60079-2 | Class 1 Division 1&2 – NFPA 496 |
| Yağa Daldırma: | Zone 1 , 2 “Eex o” EN 50 015 | Zone 1 , 2 “Eex o” IEC 60079-6 | Class 1 Division 2 – UL 698 |
| Toz Doldurma: | Zone 1, 2 “Eex q” EN 50017 | Zone 1, 2 “Eex q” IEC 60079-5 | – – – |
| Kıvılcım Çıkmaz: | Zone 2 “Eex n” IEC 60079-15 | Zone 2 “Eex n” IEC 60079-15 | – – – |
ASSA ABLOY ATEX Sertifikalı Ürünler
- Kilitleme Çözümleri
- Manyetik Kilit
- Elektrikli Kilit Karşılığı
- Pnömatik Kilit Karşılığı
- Kart Okuyucu
- Manyetik Kontak
- Yeşil Acil Çıkış Butonu
- Kapı Açma Butonu (REX)
- Barel (Silindir) ve Anahtar
- Kapı
Her ürün Avrupa’da akredite edilmiş bir onaylanmış kuruluş tarafından denetlenir, benzersiz bir uygunluk beyanı ve sertifika verilir.
Maliyetleri azaltan ve üretkenliği artıran ATEX giriş çözümleri
ATEX giriş çözümlerimiz, en yüksek endüstri standardını elde etmek için normal çelikte olduğu gibi Magnezyum bulunmadığından emin olmak için paslanmaz çelikten üretilmektedir. Metal olmayan tüm bileşenler antistatik malzemelerden yapılmıştır. Çalışma koşullarını iyileştirmenin yanı sıra malların ve insanların sürekli akışını sağlarlar. Bu giriş çözümleri, gerekli Ex ve ATEX alanlarının boyutunu azaltmak için bölümlendirmeye izin verir, bu da maliyetleri daha da düşürür, güvenliği ve üretkenliği artırır.
İşinize hizmet edecek ATEX uzmanlığı
ATEX’i anlamak karmaşık olabilir, ancak ASSA ABLOY operasyonlarınıza uygun doğru giriş çözümünü sunacak uzmanlığa ve Ex ve ATEX bölgeleriniz için hangisinin en mantıklı olacağını seçmenize yardımcı olacak bilgiye sahiptir. ATEX sertifikalı giriş çözümlerimiz çalışma koşullarını iyileştirebilir ve sorunsuz süreçler sağlayabilir.
ATEX sertifikalı ürünlerimizin işinize nasıl yardımcı olabileceğini görmek için ‘proje@assaabloy.com‘ mail adresinden ASSA ABLOY ile iletişime geçebilirsiniz.
