Depolar, basketbol sahaları, camiler, sinema ve tiyatro salonları gibi yüksek tavanlı mahallerde yangın algılaması için özel çözümler gerekmektedir.
Mahallerde sıklıkla kullanılan optik duman dedektörleri, yangın dolayısıyla oluşan dumanın kendilerine ulaşmasının ardından içindeki fotoelektrik hücrede bulunan partikül yoğunluğunun belirli bir seviyeye gelmesiyle birlikte alarm durumuna geçer. Yüksek tavanlı mahallerde ise oluşan dumanın belirli bir yüksekliğe çıkması zaman alacağından optik duman dedektörünün yangını algılaması da geç olacaktır.
Optik duman dedektörleri hangi tavan yüksekliğine kadar kullanılabilir?
Optik duman dedektörlerinin kullanımının uygun olduğu tavan yükseklikleri EN 54-14 standardında belirtilmiştir. Standarda göre optik duman dedektörleri maksimum 11 metre tavan yüksekliğine sahip mahallerde kullanılabilir. 11 metreden sonra ışın tipi (beam) duman dedektörleri kullanılmalıdır. Ancak yükseklik 7-8 metreden fazla ise optik duman yerine ışın tipi duman dedektörü kullanılması tavsiye edilir.
Işın Tipi (Beam) Duman Dedektörleri
Işın tipi duman dedektörlerinin özellikleri ve performans kriterleri EN 54-12 Standardında belirtilmiştir. Binalarda kullanılacak duman dedektörlerinin uluslararası akredite kuruluşlar tarafından verilen EN 54-12 CPR sertifikasının bulunması gerekmektedir.
Işın tipi duman dedektörünün iki çeşidi vardır: Alıcı-verici üniteli ve reflektörlü. Alıcı-verici üniteli ışın tipi duman dedektörleri alıcı ve verici olmak üzere iki ana elemandan oluşur. Alıcı ve verici karşılıklı monte edilir. İki ünite arasındaki mesafe 5-100 metre aralığında olmalıdır. Normal durumda vericiden çıkan IR ışınları alıcının üzerine düşer. Ancak yangın durumunda oluşan duman ışın alışverişini engeller. Dedektör mahalde yangın olduğunu bu şekilde algılar.
Işın tipi duman dedektörlerinin diğer çeşidi de reflektörlü dedektörlerdir. Reflektörlü ışın tipi duman dedektörleri bir alıcı-verici ünitesi ve reflektörden oluşur. Alıcı-verici ünitesi ve reflektör karşılıklı monte edilir. Tek reflektör kullanılacaksa 35, dört reflektör kullanılacaksa 50 metreye kadar alıcı-verici ünitesiyle arasında mesafe bırakılabilir. Normal durumda alıcı-verici ünitesinden çıkan IR ışınları reflektörden yansıyıp üniteye geri döner. Ancak yangın durumunda duman ışın alışverişini azaltır. Dedektör bu durumu algıladığında da yangın alarm santraline yangın alarm sinyali gönderir.
Duman partiküllü yapısı dolayısıyla ışınları belirli bir yüzdede keser. Katı bir cisim alıcı ve verici arasına girdiğindeyse ışın alışverişi yaklaşık %90-100 oranında engellenir. Alıcı ve verici arasına anlık olarak katı cisim girdiğinde belirli bir gecikme süresi sonunda (Ör: 6-8 saniye arasında) ışın alışverişinin kesintisi devam ederse dedektör hata durumuna geçmelidir. Dedektör katı cisim dolayısıyla yangın durumuna geçerse asılsız alarm durumu oluşabilir. Bu sebeple ışın tipi duman dedektörü seçiminde bu özellik dikkate alınmalıdır.
