Yangın algılama sistemlerinin periyodik bakımı sistemin etkili ve verimli çalışması açısından oldukça önemlidir.
EN 54-14 standardında ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik‘te işletme ve bakımla ilgili maddeler bulunmaktadır.
Yangın ve Gaz Algılama Sistemlerinin Bakımı Neden Önemlidir?
Yangın alarm sisteminin bakımı yapılmaması durumunda sistemde birçok aksaklık meydana gelebilir. En sık karşılaşılan ve bina sakinlerine zor anlar yaşatan problem ise hatalı alarmlardır. Hatalı alarmların en önemli sebeplerinden biri yangın algılama sistemlerinde sıkça kullanılan optik duman dedektörlerinin periyodik bakımının aksatılmasıdır.
Duman dedektörlerinin periyodik bakımlarının aksatılması neden hatalı alarma sebep olur?
Bu soruyu yanıtlayabilmek için öncelikle optik duman dedektörlerinin çalışma prensibini ele almak gerekir.
Optik Duman Dedektörleri Nasıl Çalışır?
Optik duman dedektörlerinin iç yapısında fotoelektrik hücre bulunmaktadır. Bu hücrenin içerisinde foto diyot alıcı ve IR Led verici bulunmaktadır. Normal durumda, yani mahalde yangın yokken IR Led vericinin saçtığı Infrared (Kızılötesi) ışınlar foto diyot alıcı üzerine düşmez. Fotoelektrik hücrenin kapağındaki deliklerden dışarı çıkar. Kapak tasarımı marka ve modele göre değişkenlik gösterebilir. Yangın durumunda ise IR Led vericiden çıkan ışınlar fotoelektrik hücreye dolan yangın dumanının oluşturduğu partiküllere çarpıp foto diyot alıcının üzerine düşer. Akabinde optik duman dedektörü yangını tespit eder ve durumu yangın algılama paneline bildirir.
Burada önemli nokta optik duman dedektöründeki IR Led’den çıkan ışının duman, buhar ve toz ayrımı yapmadan “partikül” yoğunluğuna çarpması ve alıcıya ulaşmasıdır.
Söz konusu algılama prensibi optik duman dedektörlerinin tasarımında esas alınan EN 54-7 Avrupa Standardı‘nda belirtilmektedir. Diğer bir deyişle, marka ve modele göre değişkenlik göstermemektedir. EN 54-7 standardına uygun tasarlanmış, CE etiketli, CPR sertifikalı tüm duman dedektörleri partikül yoğunluğu prensibine göre algılama yapmaktadır.
Ortamda bulunan toz, kir, nem vb. partiküller zaman içerisinde optik duman dedektörlerinin içine girebilmektedir. Periyodik bakım yapılmadığı takdirde duman dedektörlerinin fotoelektrik hücreleri bu yabancı maddelerle dolar. Dolayısıyla optik duman dedektörünün içindeki partikül yoğunluğu artar. Partikül yoğunluğu belirli bir eşik seviyesini geçtikten sonra IR Led vericiden çıkan Infrared ışınlar bu partiküllere çarparak alıcıya ulaşır. Bunun sonucunda da dedektör yangın alarmı sinyali oluşturur ancak ortamda yangın yoktur. Sadece dedektörün içinde çok fazla partikül vardır ve bu durum hatalı alarmlara yol açar.
Sonuç olarak, hatalı alarmları önlemek için yangın algılama sistemlerine periyodik olarak bakım yapılması gereklidir. Özellikle duman dedektörlerinin fotoelektrik hücrelerinin temizlenmesi çok önemlidir. İçinde çok fazla partikül birikmiş optik duman dedektörleri hatalı alarmlara sebebiyet verebilir. Ayrıca bir sistemde çok fazla hatalı alarm meydana geldiğinde sisteme olan güvenin azaldığını da unutmamak gerekir. Gerçek bir yangın durumunda “nasılsa hatalı alarmdır” diyerek olaya müdahale edilmezse büyük çaplı can ve mal kayıpları meydana gelebilir.
