Öncelikle anons sistemi nedir, kullanım alanları nerelerdir, kimler veya ne tür işletmeler anons sistemlerine ihtiyaç duyarlar gibi soruları yanıtlayalım. Anons sistemi; mikrofonlardan, amplifikatörlerden, hoparlörlerden ve ilgili diğer ara ekipmanlardan oluşan elektronik bir sistem olarak tanımlanabilir. Sistemin amacı; konuşan kişinin sesini her türlü koşul altında, kurulduğu ortamda duyurmak ve görsel olarak da ortama uyum sağlamak ve göze çarpmamaktır.
Günümüz koşullarında hemen hemen girdiğimiz her mekanda, tesiste, kuruluşta veya iş yerinde seslendirme sistemlerine rastlarız. Hastaneler, okullar, kafeler, restoranlar, ofisler, açık hava mekanları, parklar, plazalar vs. Tabi bu sistemler amacına uygun olarak çok iyi kamufle edildiklerinden birçoğumuzun dikkatini çekmez ve fark etmeyiz.
Anons sistemleri, diğer herhangi bir ses güçlendirme sistemi gibi üç adet bileşenden oluşur.
- Ses dalgalarını elektronik sinyale dönüştürecek bir dönüştürücü cihaz (mikrofon gibi)
- Dönüştürücü tarafından üretilen zayıf sinyali, hoparlörden iyi ses çıkışı yapabilmesi için güçlü bir seviyeye yükseltecek bir amplifikatör
- Amplifikatörden gelen elektriksel impuls’ları tekrar ses dalgalarına dönüştürecek bir hoparlör
Üreticiler benzer kalite ve fiyattaki bileşenleri tek bir uygun konfigürasyonda bir araya getirerek anons sistemleri oluşturur. Ancak bu tür anons sistemi paketleri her ne kadar kullanışlı olup birbiriyle uyumlu parçalardan oluşsa da (örnek olarak amplifikatörler ile hoparlörler), kullanıcıların ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamayabilir. Bununla birlikte çok farklı türde anons sistemleri mevcuttur ve çoğu kullanıcı, biraz araştırma yaparak ihtiyaçları için oldukça uygun bir sistem seçebilirler.
Üç temel anons sistemi bulunmaktadır.
Noktasal Kaynaklı Kurulan Sistem
Bu sistem genellikle mikserler, dijital sinyal işlemcileri, stereo hoparlörler ve duruma göre gerekirse derin bas hoparlörler kullanır. Bu şekilde bir kurulum ister iç ister dış mekanlarda olsun, müzik veya konuşma yapmak için son derece kullanışlıdır. İyi tasarlanmış bir sistem, alandaki seslerin çok fazla yansımasına ve bu nedenle yankıoluşmasına, konuşmanın anlaşılamamasına sebep olan tuhaf şekilli odalar ve sert zeminler veya yüksek tavanlar gibi ortam kusurların tümünün hesaplamasını kapsar. Bu tür bir anons sistemi tipik olarak genelde halka açık toplanma alanlarında, toplantı salonlarında, ibadethanelerde, spor sahalarında ve okulların spor salonlarında bulunur.
Dağıtılmış Ses Sistemi
Genellikle dağıtılmış 70V veya 100V olarak adlandırılan bu sistem; birbirine uzun hoparlör gövdeleri ile bağlanan çok sayıda tavan mono hoparlörü kullanır. Genel anons duyuruları için özel olarak tasarlanmıştır. Ancak koridorlarda veya lobilerde ayrıca arka plan müziği sağlamak için de kullanılabilir. Birden fazla hoparlör için sadece bir adet gövde kablosu gerektirdiğinden kurulumu oldukça esnek ve uygun maliyetlidir. Ses kontrolleri, belirli hoparlörleri ayarlayacak şekilde kurulabilir. Ancak bu sistemde sınırlı frekans aralığı ve sınırlı bas çoğaltma yetenekleri gibi kısıtlamalar bulunduğunu bilmek önemlidir. Çok sayıda hoparlör ile geniş bir alanı kapsamak gerektiği durumlarda bu sistem idealdir. Günümüzde anons sistemleri o kadar esnek bir hale gelmiştir ki, onları IP ağınıza entegre etmeniz mümkündür. Bu tür sistemler genellikle doktorların ofislerinde, banka lobilerinde, alış-veriş merkezlerinde ve sınıflarda bulunur.
Portatif Ses Sistemi
Anons sistemi dendiğinde pek çok kişinin aklına ilk gelen sistem budur. Portatif bir tasarıma sahip olması sayesinde kurulumu ve sökmesi kolaydır. Genellikle bir mikser amplifikatörü, portatif tripod’lar üzerine monte edilmiş hoparlörler ve çeşitli kablolu veya kablosuz mikrofonlar içerir. Estetik ikinci planda olsa da bu tür bir sistem, dikkate değer bir seçenektir. Ancak çoğu zaman ses kalitesi başta olmak üzere sistemin performansını sınırlayan birtakım problemler olacaktır. Dolayısıyla bu sistem, gezici etkinlikler için sınırlı bir bütçe ile hızlı bir çözüm arayanlar için mükemmeldir. Çoğunlukla DJ etkinliklerinde, açık hava fuarlarında, düğünlerde ve büyük iş toplantılarında kullanılır.
Satın Almadan Önce
Öncelikle sormanız gereken soru, noktasal kaynaklı mı yoksa dağıtılmış bir sisteme mi ihtiyacınız var? Bu soruya cevap vermek biraz zor olabilir, hatta bazı durumlarda koşullara bağlı olarak ikisinin birleşiminden oluşan bir sistem bile gerekebilir. Bu soruya cevap verebilmek için diğer birkaç soruya cevap aramalısınız. Sistem sadece bir odada mı olacak yoksa bir binanın tamamında mı? Hoparlörler tavanda mı yoksa duvarda mı olacak? Her alan için hoparlör bölgeleri nerede? Kaç tane mikrofona ihtiyaç duyulacak?
Bir sonraki adımda standart mı yoksa IP tabanlı bir sisteme mi ihtiyacınız olduğunu belirlemelisiniz. Günümüzde her cihazın ağ üzerinde kullanımı mümkündür. Bu da sistemleri çok daha esnek bir hale getirir. Bu şekilde hoparlörlere ağüzerinden güç iletilir ve dolayısıyla bir amplifikatöre ihtiyaç olmaz. Ek olarak sistemde telefon girişlerine ihtiyacınız olup olmayacağını da düşünmelisiniz.
Son olarak kendinize en önemli sorulardan birini sormanız gerekiyor: Ne tür bir ses kalitesine gereksinim duyuyorsunuz? Mono hoparlöre mi yoksa stereo hoparlöre mi ihtiyacınız var? Ne kadar bas gerekiyor?
Tüketiciler için piyasada pek çok anons sistemi mevcuttur. Üreticiler; son kullanıcı için uyumluluk, benzer kalite ve kullanışlılık sağlamak amacıyla bu sistemleri dikkatli bir şekilde birleştirir. Hazır paket halinde bir anons sistemi satın almak, etkinliğiniz için ideal bir ses sistemi seçme sürecini oldukça basitleştirerek işinizi kolaylaştırır. Seçebileceğiniz hoparlör çeşidinin çok fazla olması kafa karıştırabilir. Ancak karar verirken tasarım, bas çoğaltma, güç ve kaliteyi ön planda tutmalısınız. Sistem tasarımı karmaşık olabilir ve bir yandan da bütçe konusunda endişeler sürekli vardır.
Doğru anons sistemini seçmek için aşağıdaki altı faktörü göz önünde bulundurmanızda fayda var.
1. Geniş bir seyirci kitlesinin bulunduğu veya gürültülü ortamlarda daha fazla güç gerekir
Anons sistemi seçiminde öncelikli olan güçtür. Bir etkinliğin büyüklüğü ve seyirci sayısı arttıkça güç gereksinimi de artar. Bu nedenle watt değerine ve amplifikatörün gücüne göre değerlendirmede bulunmak faydalıdır.
Seyirci büyüklüğüne ek olarak sistemin kurulacağı fiziksel ortam da önemlidir. Örnek olarak; dış ortam etkinliklerinde ses güçlendirmek için bir sistem kullanacaksanız, ses yansımaları (ve dolayısıyla duyulabilen ses) azalacağından daha yüksek bir watt miktarına ihtiyacınız olacaktır. Benzer şekilde yüksek tavanlı bir oditoryum, küçük bir konferans salonuna göre çok daha fazla amplifikasyon gerektirir.
Karar verirken ihtiyacınız olandan daha yüksek bir watt değeri seçmeniz faydalı olacaktır. Gerekenden biraz büyük bir sistem, tam kapasiteye yakın çalışan küçük bir sisteme göre daha verimlidir ve daha iyi ses sağlar.
2. Sistemin kullanım amacı, gereksinimleri belirler
Sistemi eğer müzik ve konuşma yapmak için kullanacaksanız bazı ek özelliklere ihtiyacınız olacaktır. Müzik için kullanılması durumunda, konuşmaya göre daha geniş bir aralıktaki ses frekanslarını kapsayan bir sistem gerekir.Tercih ettiğiniz sistemin ses spektrumunun orta aralığının yanı sıra, yüksek ve düşük aralıklardaki sesi çoğaltabildiğinden emin olmalısınız.
Müzik çoğaltmak daha fazla watt gerektirir. Müziğin, konuşmaya kıyasla daha geniş bir frekans spektrumu içermesi nedeniyle müzik için gerekli güç, konuşma için gereken gücün iki katından fazla olabilir. Müziğin sesi en iyi stereoda çıkar. Bir mono sistem, konuşmanın nispeten dar aralığında kulağa harika gelebilirken, müziğin karmaşıklığı doğal bir sese sahip stereo ile daha iyi ifade edilir.
Daha fazla hoparlör, müziğin kulağa daha iyi gelmesini sağlayacaktır. Müzik için tasarlanan pek çok anons sistemi, tam bir frekans aralığını çoğaltabilmek için ayrı ayrı ayarlanıp bir paket içinde bir araya getirilmiş tek hoparlörlerden oluşur. İyi bir hoparlörde düşük frekanslar için bir woofer, yüksek frekanslar için bir tweeter ve orta aralıktaki frekanslar için de bir horn bulunur.
Bu hususlar önceden kaydedilmiş müziğin bir veya iki müzisyenin temel ihtiyaçlarını ele alırken, müzik prodüksiyonları için ses sistemleri oldukça büyük ve karmaşık olabilir. Dolayısıyla maliyeti de önemli ölçüde artabilir.
3. Prestijli etkinlikler için ya göze çarpmayan (gömülü) ya da görsel olarak hoş olan bir ses sistemi gerekir
Prestijli bir etkinlik, anons sistemi konusunda farklı bir yaklaşım gerektirir. Örneğin; resmi bir törende sistem merasimin bir parçası gibi gözükmelidir. Bağımsız kürsü yuvaları bu tür durumlarda görselliğe katkıda bulunabilir. Yuvaya gömülü bir anons sistemi ekleyerek, hem konuşmacının sesini duyuran hem de görselliği bozmayan bir sistem elde edilebilir.
Bunun dışında bağımsız kürsüler, çeşitli etkinlikler için uyumlu olacak şekilde geniş bir stil aralığında mevcutturlar. Örnek olarak akrilik kürsüler; konferanslar veya diğer iş etkinlikleri için parlak bir görünüm katabilirken, bir hükümet yetkilisi veya dini liderin konuşması için geleneksel ahşap kürsüler iyi bir tercih olabilir.
4. Portatiflik, bir anons sistemi için paradan tasarruf sağlayan önemli bir özelliktir
Birden fazla mekânda kullanılacak bir anons sistemi için portatiflik para tasarrufu sağlar. Tutma yerleri, tekerlekler ve taşıma kasaları taşınabilirliği artırarak daha güçlü ve daha ağır sistemler için oldukça önemli bir hale gelir. Daha nadir kullanımlar için ise sisteme eklenen özelliklerin sayısı arttıkça taşınabilirlik azalır. Dolayısıyla satın almadan önce sisteminizi ne sıklıkla ve ne kadar uzağa taşıyacağınızı düşünmelisiniz.
Bunun dışında anons sistemi eğer dış mekânda veya bir güç kaynağına bağlama imkanının olmadığı bir yerde kullanılacak ise şarj edilebilen bataryaya sahip bir sistem seçilmelidir. Bu sistemlerde batarya ömrü 8 ile 200 saat arasında değişebilmektedir. Bu nedenle etkinliklerinizin süresini göz önünde bulundurarak tercih yapmalısınız.
5. İleride sisteminizi büyütme potansiyelini göz önünde bulundurun
Bir anons sistemi, halihazırda var olan belirli bir ihtiyaç için alınmayacaksa, gereksinimler arttıkça büyütülebilecek bir paket satın alınması tavsiye edilir. Büyütülebilir bir anons sistemi, ileride ikinci hatta üçüncü bir sistem alma ihtiyacını ortadan kaldıracağı için en bütçe dostu tercihtir. Bu, sadece ses prodüksiyon şirketleri için değil aynı zamanda çeşitli uygulamalar için anons sistemine ihtiyaç duyan okullar ve ibadethaneler için de iyi bir çözümdür.
Anons sistemlerini büyütmenin birçok yolu vardır. Bunlardan bazıları mikrofon, hoparlör, hoparlör standı ve kablo eklemektir. Öncelikle sistemde çok sayıda jak girişi ve çıkışı olmalıdır. Örnek olarak sistemde aktif veya pasif hoparlörler için ekstra çıkışlar bulunmalıdır. Portatif dijital kayıt cihazları vb. takmak için bir hat çıkışına ve multimedya gerektiren durumlarda, iPod veya başka bir medya oynatıcı takmak için bir hat girişine ihtiyacınız olacaktır.
Hazır paket sistemlerde genellikle kablolar, hoparlör standları ve mikrofon standları gibi ekipmanlar mevcuttur. Ancak ileride sisteme mikrofon veya hoparlör eklemeyi düşünüyorsanız bu ekipmanlardan daha fazla alabilirsiniz.
6. Fiyat
Fiyat, sistemin özellikleri ve gücü ile orantılı olarak değişir. Ayrıca geliştirilmiş ses kalitesi ve kaliteden ödün vermeden ağırlığı azaltmak için kullanılan ileri mühendislik ürünü bileşenler de fiyatı yükseltir. Bunun dışında kullanmayacağınız bir özelliğe yatırım yapmamak adına, satın almadan önce tam olarak neye ihtiyacınız olduğunu dikkatli bir şekilde değerlendirmeniz önemlidir. Eğer emin değilseniz, ileride mutlaka gerekeceğini düşündüğünüz özellikleri ekleyebileceğiniz bir sistem tercih edin.
