Adresli yangın algılama sistemlerinde yangın ihbarı, bölgelerden (zone) değil, doğrudan dedektörlerden gelmektedir.
Adresli yangın algılama sistemlerinde yangın ihbarı, konvansiyonel yangın alarm sistemlerindeki gibi bölgesel olarak değil, doğrudan yangın dedektörleri tarafından gönderilmektedir. Yani sistem yangını, bölgesel olarak değil noktasal olarak tespit edip ihbar vermektedir. Bu bakımdan adresli yangın alarm sistemleri, yangın algılama ve ihbar sistemlerinin en gelişmiş yapıda olanıdır.
Adresli Yangın Algılama Sistemleri
Adresli yangın alarm sistemleri mikroişlemci çatılı yapıdadırlar. Bu yapı günümüzde en gelişmiş sistemleri oluşturmaktadır. Her yangın dedektörünün kendine has bir adresi vardır ve bu dedektörler sürekli olarak panel ile haberleşmektedirler. Bu sayede panel de her bir dedektörün durumundan haberdar olmaktadır. Adresli yangın alarm sistemleri yazılımlar aracılığı ile bilgisayarlar tarafından da kontrol edilebilmektedirler.
Adresli yangın algılama sistemlerinde, yangın dedektörleri ile panel arasında haberleşme olması sayesinde kablolamayı T bağlantılar oluşturulabilecek şekilde yapmak mümkündür. Bu da; sistemde işleyiş açısından birçok değişiklik yapılmasını kolaylaştırdığı gibi kablolamada işçilik ve maliyeti düşürmektedir.
Adresli yangın algılama sistemleri, yangın dedektörlerinin yanı sıra; diğer yardımcı sistemlerden haber almak, onları devreye almak ya da çıkartmak gibi çeşitli destekler sunmaktadır. Buna entegrasyon denmektedir. Adresli yangın alarm sistemleri yangın anında; kameralar, söndürme elemanları, asansör vb. sistemler ile entegre edilebilmektedir. Yangın anında sistemin hangi cihazlara ne şekilde komut vereceğinin ya da hangi cihazlardan komut alacağının tasarımına senaryo denmektedir. En sık kullanılan senaryo örneklerinden birisi de yangın anında asansörün belirli bir kata getirilmesi ya da kameraların belirtilen noktaya döndürülmesidir.
Adresli yangın algılama sistemlerinde, yangın dedektörlerine adres verilme işlemi sistemlere göre değişmekle birlikte; dedektör üzerinde bulunan elektronik kart, döner anahtarlar, on-off DIP anahtarlar, özel soketler ya da üretici firma tarafından geliştirilmiş olan cihazlar aracılığı ile yapılmaktadır. Bazı sistemler de otomatik tarama yaparak cihazlara adres vermektedir. Adresleme yöntemi sistemin kurulması ve devreye alınması aşamalarında önemli bir rol teşkil etmektedir. Adresleme işlemi işçiliği, süreyi ve bunlara bağlı olarak maliyeti etkileyen önemli bir unsurdur.
Sayısal Adresli Yangın Algılama Sistemleri
Sayısal adresli sistemlerde veriler sayısal bazlı yani 1 ve 0’lar ile iletilmektedir. Temel olarak konvansiyonel yangın dedektörlerine eklenmiş olan haberleşme kartı ve yangın dedektörlerinden gelen bilgileri toplayıp değerlendirebilen bir panelden oluşmaktadır.
Sistem kablolaması üçlü ve ekranlı kablolar ile yapılır. İki hat cihazlar için gerekli olan enerji beslemeleri ve bir hat cihazların veri iletimi için kullanılır. Sistem sürekli olarak dedektörleri taradığından dolayı açık devre oluşması durumunda açık devrenin bulunduğu dedektörden sonraki cihazlar ile haberleşemediği için arıza sinyali verir.
Sistemin en avantajlı yanı, yangın mahalinin tam olarak belirlenmesi ve bilgilerin LCD ekranlarla ya da sisteme bağlı bilgisayarlar aracılığı ile kullanıcılara aktarmasıdır.
Sayısal haberleşme sistemlerinde bazı üreticiler farklı haberleşme protokolleri nedeniyle T bağlantıya imkan sağlayamamaktadır. Cihazlar arasında gönderilen veri elektromanyetik dalgalardan etkilenebilmekte ve bozulabilmektedir. Elektromanyetik dalgalardan etkilenen 0 kodundaki veri bozularak 1 olarak algılanmakta ve sistemde yanlış alarmlara sebebiyet vermektedir. Bu yüzden sayısal adresli sistemlerde ekranlı ve çok iyi bir şekilde topraklanmış kablo kullanmak gerekmektedir.
Analog Adresli Sistemler
Analog adresli sistemlerde her bir dedektörün kendine ait bir adresi bulunmakta ve haberleşme analog bazlı olarak yapılmaktadır. Panele gelen ikaz; dedektörün adresini, durumunu ve bulunduğu ortamdaki duman seviyesini bildirir. Gelen bilgilerin değerlendirmesi panel tarafından yapılır.
Gönderilen her bir verinin bir genişliği vardır ve panel gelen verinin genişliğine göre değerlendirme yapar. Bu verilerde dışarıdan gelen bozucu etkiler nedeniyle bir bozulma olsa bile verilerin işlenmesi sayısal adresli sistemlerdeki mantıkla benzer şekilde yapılmaktadır. Üreticisine göre değişmekle birlikte analog adresli sistemlerde kablolama geri dönüşlü ve dönüşsüz olarak yapılabilmektedir.
Yangın dedektörlerinden panele gelen bilgiler, daha önceden panele tanımlanmış (öğretilmiş) olan değerler ile karşılaştırılır. Gelen bilgiye göre ortamda, panele tanımlanmış olan değerden daha fazla duman olması durumu panel tarafından ikaz olarak algılanır.
Panel dedektörlerden gelen her bir veriyi kaydeder ve bunu bir sonraki veri ile karşılaştırır. Bu sayede sistemdeki dedektörlerin kirlilik durumları kolayca tespit edilir.
Çok büyük sistemlerde paneller bir merkeze bağlanarak çalışabilmektedirler. Böylece analog adresli sistemlerde yaklaşık 300.000 noktaya kadar algılama yapılabilmektedir.
Sistemler üreticisine göre değişmekle birlikte, analog adresli sistemlerde 3 ya da 4 farklı algılama seviyesi vardır. İstenildiği durumlarda ön alarm, gecikmeli alarm gibi durumlar tercih edilebilir.
